Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, askerlik süresinin 12 aydan altı aya düşeceğini belirterek, kalıcı hale getirilecek olan bedelli askerlikte tutarın 30 bin lira olacağını söyledi. Yasa teklifinin Ramazan Bayramı'ndan önce de çıkabileceğini kaydeden Akar, yine sistemde er ve erbaşların altı ay askerlik yapabileceğini, ardından maaşlı olarak altı ay daha askerde kaldıktan sonra şartları sağlamaları halinde subaylığa kadar yollarının açık olacağını belirtti.
Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, yazılı ve görsel
basının Ankara temsilcileri ile Millî Savunma Bakanlığı'nda düzenlenen iftarda
bir araya geldi.
Yeni askerlik sistemini tüm detaylarıyla açıklayan Bakan
Akar, "Askerlik sistemi ile ilgili 1927'den beri devam eden yasalarımız
var. Değişen zaman, ihtiyaç ve imkanlar
gibi etkenleri de dikkate alarak Sayın Cumhurbaşkanımızın da direktifleri
doğrultusunda, öncelikle Türk Silahlı Kuvvetlerinin etkinliğini, caydırıcılığını,
saygınlığını tam olarak temin edelim, burada herhangi bir hata, eksiklik,
yanlışlık olmasın diğer taraftan da sistem öngörülebilir olsun şeklindeki
yaklaşımla bu sistemi kurgulamaya çalıştık" diye konuştu.
Yeni askerlik sisteminin TSK'nın ihtiyacının karşılanması
başta olmak üzere öngörülebilir, süreklilik, eğitim, mesleki ve sosyal gelişim
ihtiyaçlarıyla eğitimli insan kaynağının etkin ve verimli kullanılmasını gibi
özelliklere sahip olduğunu vurgulayan Bakan Akar, "Bu çerçevede hazırlanan
kanun teklifinin yasalaşmasıyla 1111 Sayılı Askerlik Kanunu ile 1076 Sayılı
Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu kaldırılacak" dedi.
Bakan Akar, bununla ilgili diğer yasal düzenlemelerin de
yeni çalışmayla birleşeceğini belirterek, "Yeni askerlik sistemi göründüğünden
çok daha büyük bir olay. Bunu inşallah kazasız, belasız tamamlayacağız. Burada
önemli bir değişim, dönüşüm, gelişme içindeyiz. Ülkemiz, milletimiz için en
istenilen çözümü yapmaya gayret gösterdik. İnşallah bu da bu şekliyle
gerçekleşmiş olacak" ifadesini kullandı.
Yeni sisteme yönelik çalışmaların Aile, Çalışma ve Sosyal
Hizmetler, Hazine ve Maliye, İçişleri, Milli Eğitim, Sağlık, Tarım ve Orman
Bakanlıkları ve YÖK başta olmak üzere, diğer ilgili kurum ve kuruluşlarla
koordinasyon içinde gerçekleştirildiğini anlatan Bakan Akar,
"Olabildiğince ayakları yere sağlam basan, duygusallıktan uzak, tamamen
objektif kriterlere bağlı, sürdürülebilir, öngörülebilir bir sistem olması
noktasında gayret gösterdik" diye konuştu.
Silah altına alınabilecek durumda şu anda 2 milyon 200
bin yükümlünün olduğunu belirten Bakan Akar, "Bunlardan silah altına
alınamayan yükümlülerin en büyük bölümünü 1 milyon 600 bin ile öğrenim
nedeniyle erteleyenler oluşturuyor. Lisede, üniversitede, lisansüstü eğitimde
olup da askerliğini erteleyenler gayet normal. Fakat bunun yanı sıra askere
gitmeyi geciktirip bedelli askerliği beklemek için çeşitli yol ve yöntemlerle
üniversite veya lisansüstü eğitimi yapmak gibi çalışmalara giren gençlerin
olduğunu hepimiz biliyoruz." ifadelerini kullandı.
Mevcut sisteme göre meslek yüksek okulu mezunlarının
yedek subay olamadığını ve kısa dönem askerlikten yararlanamadığını hatırlatan
Bakan Akar, "Sırf bunlardan yararlanabilmek için kendi mesleğini
bırakıyor, üniversiteye gidiyor, oradan dört yıllık diploma almaya
çalışıyorlar. Bu da ilave güç kaybına neden oluyor" dedi.
Mevcut sistemde her sene yaklaşık 700 bin gencin 20
yaşını doldurarak askerliğe elverişli hale geldiğini dile getiren Bakan Akar,
"Bizim normal olarak askere alabileceğimiz sayı ise 400 - 420 bin
arasında. Burada kalan yaklaşık 280 bin gencimizin durumu ne olacak? Burada
birikim oluyor" diye sordu.
Bedelli askerlikle ilgili yapılan projeksiyonlara ilişkin
de bilgi veren Bakan Akar, "Biz '15 bin lira' dersek ne olabilir, '30 bin
lira' dersek ne olabilir, '50 bin lira' dersek ne olabilir diye tek tek
çalıştık. Hem Silahlı Kuvvetlerin hem gençlerin ihtiyacını karşılamak
bakamından en optimal çözümün 30 bin lira civarında olması gerektiği ortaya
çıktı" dedi.
Yeni askerlik sisteminde yükümlü kaynağının "yükümlü
erbaş/er", "yedek astsubay" ve "yedek subay" olarak
sınıflandırılabileceğini ifade eden Bakan Akar, bunların yanı sıra bedelli ve
dövizli askerlik uygulamalarının da yer alacağını söyledi.
Bakan Akar, askerliğe başvuranların bir kısmının bedelli,
bir kısmının dövizli yapacağını diğerlerinin de "yükümlü erbaş/er",
"yedek astsubay" ve "yedek subay" olacağını belirterek,
"Yapılan hesaplamalar sonucu bir yılda 145 bin kişinin bedelli askerlik
yapabilmesi mümkün. 145 binden fazla bedelli başvurusu olursa durum ne olacak?
Milli Savunma Bakanlığı Askeralma Genel Müdürlüğünde öğretmenlerimizde, doktorlarımızda
olduğu gibi kura olacak. Kuranın şekli yapılan tecrübelerden istifade edilerek
belirlenecek" diye konuştu.
Yeni sistemin lise ve altı mezunlarının yanı sıra lisans,
lisansüstü ve meslek yüksek okulu mezunlarından isteyenlere de ihtiyaçlar
kapsamında askerlik görevini er olarak yapabilme imkanı tanıdığını vurgulayan
Bakan Akar, şunları söyledi:
"Bu gençlerimiz gelecek, bedelli isteyenler dahil,
bir ay temel askerlik eğitimi yapacaklar. Millet olmanın, asker olmanın gereği
burada bir aylık eğitimi alacaklar. Bu program üzerinde önemle duruyoruz.
Gençlerimizin hem günlük hayatına hem de gelecek hayatlarına etki edecek
bilgileri içerecek bir eğitim vermeye çalışacağız. Bu bir aylık eğitim
süresince buraya gelen gençlerimiz her zaman olduğu gibi cüzi miktarda harçlık
alacaklar. Bir aylık eğitimin ardından bedelli askerlik yapanlar ayrılacak ve
faaliyetleri tamamlanacak. Kıtalara gidenler ise 5 ay daha görev yapacaklar.
Temel askerlik eğitimi ile 6 ay bittikten sonra ihtiyaç ve isteğin yanı sıra
kadroya göre buradakilere 'İkinci bir altı ay er olarak maaşlı görev yapmak
istiyor musun' diyeceğiz. 'Evet' demesi için bazı imkan ve fırsatlar da
vereceğiz. Bu dönemdeki aylık harçlık 2 bin lira civarında bir para olacak.
Mehmetçik 6 ay daha burada görevini yapacak. Bunu yapmamız lazım çünkü 6 aya
indirdiğimiz zaman kadrolarımız boşalacak. Öyle olmaması için varsayımımız
buradaki erlerimizin en az yarısının, üçte birinin kalması esasına dayalı.
Onların kalabilmesi için harçlık adı altında maaş veriyoruz ayrıca hizmet borçlanması,
muhtaç asker ailelerine yardım, deniz ve şehir içi toplu ulaşımdan ücretsiz
yararlanma, müzelerin ücretsiz ziyareti gibi imkanlar sağlanacak. Askerlik
bittikten sonra da TSK'ya personel temininde öncelik kazanacaklar ve TOKİ'de
önceliğe hak kazanacaklar. 6 aylık askerliği er olarak yaptıktan sonra 6 ay
daha maaşlı askerlik yapanlara bu sürenin sonunda yeniden 'Kalmak ister
misiniz' diye soruyoruz. Eğer ihtiyaç, istek, performans değerlendirmesine göre
söz konusu Mehmetçik yeterli performansı, yeterli kriterleri sağlayabiliyorsa
sözleşmeli erbaş ve er veya uzman erbaş olarak Türk Silahlı Kuvvetlerine
katılacak ve sözleşme yapılacak. Bu sözleşmesinin sonunda maaş, OYAK, lojman,
sağlık ve sosyal güvence ile ilgili bir takım haklardan yararlanabilecek. Bu
gençler okul, bedeni performans, sicil gibi gerekli kriterleri sağlarsa belli
bir kontenjan dahilinde bir sınavı müteakip astsubay olabilecekler.
Astsubaylıktan belli bir süre geçtikten sonra belirlenen kriterleri sağlayanlar
da subay olabilecek. Er olarak başlayacak, subay olacak belki de general
olacak."
YEDEK ASTSUBAYLIK
Bedelli ve dövizli askerlikten sağlanacak gelirle yükümlü
erbaş ve erlerin maaşları ile diğer giderlerin karşılanabileceğini ifade eden
Bakan Akar, "Bütçeye herhangi bir yük teşkil etmeden bu sistemin kendi
içinde dönmesini amaçlıyoruz" dedi.
Yeni sistemle birlikte çok önemli olarak nitelendirdiği
"yedek astsubaylık" uygulamasının da hayata geçirileceğini açıklayan
Bakan Akar, şöyle konuştu:
"Yedek astsubaylıkla, meslek yüksek okulunu
bitirdikten sonra herhangi bir şekilde zorlamayla 4 yıllık okul bitirmenize
gerek yok diyoruz. Mesleğinizi seviyorsanız bunu yapın, askerlikten dolayı bunu
değiştirmeye kalkmayın, böylece ara personel konusunda da sıkıntı oluşmasın
istiyoruz. Yedek astsubaylığa kontenjanların uygun olması ve istemeleri
durumunda lisans ve lisans üstü mezunları da başvurabilecek. Buraya
geldiklerinde iki aylık temel ve sınıf eğitiminin ardından maaşlı olarak 10 ay
faaliyetlerini yapacak. Toplamda 12 ayın bitirilmesinin ardından gençler
isterse terhis olabilecek. İstek, ihtiyaç ve kadroya göre kendilerine 'Kalmak
ister misiniz' diye soracağız. Kalmak isteyenler astsubay olarak devam edecek.
Yine astsubaylığa müteakip istenilen kriterleri karşıladıkları takdirde subaylığa
geçebilecek."
Bakan Akar, yedek subaylık sisteminin de devam edeceğini
belirterek, "Bedelli askerlik konusunda, 40 bin gösterge asteğmen maaşına
tekabül ediyor, asteğmen maaşı da bugün itibarıyla aşağı yukarı 5 bin küsür
lira. Dolayısıyla 6 aylık asteğmen maaşından bahsediyoruz. Bedelli 30 bin lira,
dövizle askerlik ise bunun avro karşılığı olacak" diye konuştu.
Bedelli askerlik bedelinin 30 bin lira olarak sabit kalıp
kalmayacağı sorulan Bakan Akar, "Aynı kalmayacak. 40 bin gösterge diyoruz,
asteğmenin maaşı her yıla göre değişiyor." yanıtını verdi.
Yeni sistemin gündeme getirilmesinin ardından tek
eleştirinin "30 bin liranın fazla olduğu" yönünde geldiğini aktaran
Bakan Akar, "Yaptığımız objektif çalışmalarda, projeksiyonlarda bunun
normal olduğunu değerlendiriyoruz. Bu sistemin karşılanması için bizim buna
ihtiyacımız var. Diğer türlü sistem kendi kendini karşılayamıyor,
desteklemiyor. Ayrıca bu miktar bir seferde, peşin olarak verecekler"
dedi.
Geçmiş dönemdeki bedelli askerlik uygulamalarının ücretlerini
de hatırlatan Bakan Akar, "1987 yılında 2 bin 900 dolar, 1992'de 3 bin 200
dolar, 1999'da 8 bin 100 dolar, 2012'de 16 bin dolar, 2014'te 8 bin 300 dolar
ve 2018'de 2 bin 860 dolar yani 15 bin lira. O günün şartlarına göre yapılan
değerlendirmeler var. Bu her seferinde tartışma konusu olmasın ve
öngörülebilirlikten dolayı herkes bilsin ki 'Ben bedelliden yararlanmak
istersem 30 bin lira civarında para vermem gerek'."
Sözleşmeli erbaş ve er olan bir gencin ne kadar sürede
subay olabileceğine yönelik soru üzerine Bakan Akar, "Burada kriterler
var. Kişilere bağlı. Sözleşmeli erbaş veya er olan birinin astsubay olabilmesi
için yüksek okul bitirmesi lazım. Onu, istenilen performansı gerçekleştirecek,
rütbe bekleme süresini tamamlayacak dolasıyla hesabı yapıldığında en geç 10
sene içinde subay olabilecek" yanıtını verdi. Bakan Akar, "İster
uzman, ister astsubay olsun okulunu bitirme, sınavlara girme imkanları
vereceğiz" dedi.
Sistemin kanunlaşmasıyla beraber silah altındaki
askerlerin terhis olup olmayacağı sorulan Bakan Akar, "Olabilir"
yanıtını verdi. Akar, sistemin hemen
uygulamaya girip girmeyeceği sorusunu da "Bunun kararını tabii
Cumhurbaşkanımız ve Meclis verecek. Biz TSK olarak bu kanunun yayımlandığından
itibaren yürürlüğe girmesiyle birlikte çıkabilecek sorunlara karşı
tedbirlerimizi almaya çalışıyoruz" diye konuştu.
Yeni sistemin ne zaman hayata geçirileceğine yönelik soru
üzerine Bakan Akar, "En kısa zamanda bitireceğiz" karşılığını verdi.
"Ramazan bayramından önce yeni sistem yasalaşır mı" sorusu üzerine
"Çıkar inşallah" dedi.
Askerlik süresine yönelik soru üzerine Bakan Akar,
"Herkes için 6 ay yapma şansı var" dedi.
Eskiden gençlerin bedelli askerlik çıkar umuduyla
okullarını uzattıklarına dikkati çeken Bakan Akar, "Lisede 29 olan
erteleme yaş sınırını 22'ye indiriyoruz, Meslek liselerine artı 3 sene daha
ekliyoruz 25 yaşına kadar devam etme şansı veriyoruz. Meslek yüksek okulları ve
lisans 28, lisansüstü 32, doktora 35, tıp 35, sporcu 35 yaş oluyor. Bunları
aşağı çekerek lüzumsuz beklemeleri, tıkanıklıkları ve insanların bir an önce bu
işi bitirerek işlerini güçlerini yapmalarını sağlamayı hedefliyoruz "
dedi. Yeni askerlik sistemindeki özel düzenlemelere ilişkin de bilgi veren
Bakan Akar, şöyle devam etti:
"Özellikle doğuda, güneydoğuda, Suriye'nin
kuzeyinde, Irak'ın kuzeyindeki görev yapan birliklerimizde bizim doktor
ihtiyacımız var. Bu konuda Sağlık Bakanlığımızla çalışarak askerlik hizmetini
yedek subay olarak yapan doktorlar, devlet hizmet yükümlülüğünü tamamlamış
olacak. Dolayısıyla bu bize büyük bir avantaj sağlayacak. Doğudaki,
güneydoğudaki ve sınır ötesindeki birliklerimizin de doktor ihtiyacını bu
şekilde azami düzeyde karşılayacağımızı değerlendiriyoruz. Bunun TSK açısından
hakikaten günümüzün gelişen ve değişen muharebe, operasyon şartlarına,
ihtiyaçlarına cevap verdiğine inanıyoruz. Profesyonelleşme dediğimiz dengeyi
sağladığını değerlendiriyoruz. Bir aylık eğitimin gerçekten önemi var. Askerlik
iyi yapılır, planlanır bölük, tabur, tugay komutanı işine sahip çıkarsa
gerçekten bir şeyler veriyor. Buna ilaveten üniversitelerle konuşarak oradaki
programı daha etkin hale getirmeye çalışıyoruz. Sonuç olarak askerlik kısalıyor
ve eşitleniyor. Yedek subay ve yedek astsubaylığı saymayın o ayrı bir konu.
Normal olarak herkesin yükümlü olarak gördüğü şey 12 aydan 6 ay iniyor. Bu
konuda da bizim TSK mensuplarının çok büyük fedakarlığı var. Yeni sistemle
vatandaşa çeşitli seçenekler sunuluyor. İster yedek subay, ister yedek astsubay
isterse sözleşmeli erbaş, er veya uzman erbaş olarak görev yapanlara maddi
olarak kendisinin, ailesinin ihtiyacını bir nebze de olsa karşılama imkanı
veriyor."
Bakan Akar, yeni sistemin TSK açısından harbin değişen
doğasına uyum sağlanması, profesyonel/yükümlü askerlik dengesinin temin
edilmesi, tüm vatandaşlar tarafından genel askeri eğitimin alınmasının
sağlayacağı getiriler, TSK'nın tarihsel vasfı olan halkın farklı kesimlerinden
oluşmasının devam edecek olması, operasyonel kapasitenin artması ve
caydırıcılığa katkı sağlanması, yedek astsubaylık sistemi ile insan
kaynaklarının etkin kullanımı ve bedelli geliriyle TSK ihtiyaçlarının karşılanması
hususlarının önemli faydalar sağlayacağı;
genel kamusal faydalar açısından ise askerliğin kısalması ve
eşitlenmesinin getirdiği avantajlar, vatandaşa sunulan opsiyonların artması,
fırsat eşitliğinin sağlanması, TSK'da istihdam imkanlarının artırılması,
öğrenim hakkı güvencesinin temin edilmesi, askerliğin sosyal yardımlarla
ödüllendirilmesi, planlanabilir/öngörülebilir bir sistem ile insan kaynakları
israfının engellenmesi gibi faydalarının olacağını da belirtti.
Yorumlar